İSVEÇ POSTASI

Karolinska Enstitüsü'ndeki Nobel Komitesi, 2024 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü Victor Ambros ve Gary Ruvkun'a "mikroRNA'nın keşfi ve transkripsiyon sonrası gen düzenlemesindeki rolü" nedeniyle ortaklaşa verme kararı aldı. 1993'te, evrim boyunca oldukça önemli ve korunan yeni bir gen düzenlemesi seviyesini tanımlayan beklenmedik bulgular yayınladılar.

Amerikali iki bilim insanı yaptıkları çalışmalarla çok hücreli organizmalar için temel olduğu kanıtlanan, genlerin nasıl düzenlendiğine dair temel bir mekanizma buldular. Nobel Vakfı yayınladığı basın bildirisinde şöyle yazıyor: "Şaşırtıcı keşif, organizmaların gelişimi ve işlevi için temel öneme sahip olduğu gösterilen gen düzenlemesinin yeni bir boyutunu ortaya çıkardı."

İnsan organları ve dokuları, hepsi aynı genetik materyale sahip birçok farklı hücre türünden oluşur. Ancak benzersiz protein gruplarından oluşurlar. Bunun nedeni, genlerin aktivitesinin, farklı hücrelerde doğru genlerin doğru zamanda aktif olmasını sağlayacak şekilde düzenlenmesidir.

Bu nedenle kas hücreleri, bağırsak hücreleri ve sinir hücreleri gibi farklı işlevlere sahip hücreler, yapmaları gerekeni yapabilirler. Düzenleme yanlış gittiğinde kanser, diyabet veya otoimmün hastalıklar gibi hastalıklara yol açabilir.

Victor Ambros ve Gary Ruvkun'un keşifleri bu düzenlemeyi ortaya çıkarmalarıyla ilgilidir. Araştırmacılar genetik bilginin DNA'dan hücrelerin protein üretimine nasıl gittiğini gösterdi. Sürece tıp dilinde ”transkripsiyon” deniyor.