İSVEÇ POSTASI
Birinci Dünya Savaşı’na yıllarına gelindiği zaman Osmanlı İmparatorluğu son iki yüzyıldır gelişen dünya koşullarına ayak uyduramayan ve giderek batan ve ”hasta adam” olarak nitelendirilen bir imparatorluk konumundaydı. Birinci Dünya Savaşı kötü yönetilen imparatorluğun sonunu getirdi. Anadolu emperyalist işgale uğradı. Padişah Vahdettin tahtını kurtarmak uğruna şartları çok ağır bir antlaşma imzaladı. Bu anlaşma Osmanlı’nın sonu demekti ve öyle de oldu.
İşte, bu durumda antlaşmaya aykırı bir harekette bulunmasından çekindikleri Mustafa Kemal Paşa’yı İstanbul’a çağırdılar. İstanbul’a gelen Mustafa Kemal, işgal gemilerini gürünce ”geldikleri gibi derler” dedi. Sonuçta da öyle oldu. 6 ay İstanbul’da kendisine görev verilmeden bekletildi. Mustafa Kemal Paşa yine de boş durmadı ve arkadaşlarıyla çok gizli toplantılar yaparak ülkenin kurtuluşu için izlenebilinecek durumları, yolları ve çözümleri tartıştılar. Kurtuluşun ”Anadolu”dan başlayacağına inandılar. Bu inanç nihayetinde hem kurtuluşu hem de kuruluşu getirdi.
Mustafa Kemal Paşa bir yolunu bularak 19 Mayıs 1919’da Müfettiş olarak Samsun’a çıktı. Ülkenin kurtuluşu için çalışmalara başladı. Mustafa Kemal’in yürüttüğü çalışmalar Samsun ve havalisindeki İngiliz komutanlığını rahatsız etti. Bu durumu padişaha rapor ederek Mustafa Kemal’in İstanbul’a tekrar çağrılmasını istediler. Padişah, bunun üzerine Mustafa Kemal’i İstanbul’a çağırdı. Mustafa Kemal her defasında reddetti. Sonunda çok sevdiği askerlikten istifa ederek, çalışmalarını sivil bir kişi olarak yürüttü.
Erzurum ve Sivas Kongrelerinde alınan kararlar doğrultusunda 27 Aralık 1919’da Ankara’ya geldi. Ankara’da bir meclis açma çalışmalarına başladı. Çünkü Ankara aynı zamanda Anadolu’nun hem kalbi hem de merkeziydi. Bu çalışmalarını 23 Nisan 1920 günü tamalayarak bir Cuma günü namazdan sonra Ankara’da Büyük Millet Meclisi’ni açtı. Bu meclis İstanbul’daki padişah iradesinden ve etkisinden tamanen bağımsız bir meclisti. Bu meclis halkın iradesiyle oluşmuş ve halkın meclisiydi. Bu nedenle de Mustafa Kemal, ”Egemenlik kayıtsız şartsız milletidir” diyerek egemenliği ”saray”dan alıp gerçek sahibi olan ”halk”a veriyordu.
Bu meclis aynı zamanda da yeni bir devletin temellerin atılmakta olduğunun habercisiydi. BMM, hem işgalci emperyalizme, hem de işgalcilerin işbirlikçisi Osmanlı Saray Hükümeti'ne rağmen kurulmuştur. Ankara’da yeni bir meclisin açılması İstanbul’daki padişah Vahdettin’i fazlasıyla kızdırdı. Mustafa Kemal bir yandan meclis çalışmalarını yürütüyor bir yandan da düzenli ordular kurmaya çalışıyordu. Kurulan askeri güce ”Kuvayı Milliye” adı verildi. Padişah Vahdettin 1920 Nisan - Haziran arasında Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı isyanları, Anzavur ayaklanmaları, Konya, Yozgat, Milli Aşireti isyanlarının çıkartılmasını sağlayarak Ankara’daki meclis bir ölçü de de ”Ankara Hükümeti”ni darmandağın etmekti ki başarılı olamadı. 14 Haziran 1920'de Kuvayı İnzibatiye adıyla kurduğu ordusuyla, Kuvayı Milliye'ye saldırdı, ancak yenilip İzmit'e sığınmak zorunda kaldı. Bu akabinde Kurtuluş Savaşı’nın önde gelen asker ya da sivil kişiler hakkında idam fermanları imzalayarak ölüme mahkum etti.
Ankara’da açılan meclis içinde padişah taraftarı olanlarda vardı. Bunlar zaman zaman verdikleri önergelerle Mustafa Kemal’i zor durumda bırakmak istiyorlardı. Mustafa Kemal, bu tür önergeleri ustalıkla reddetmesini biliyordu. 24 Nisan 1920'de, TBMM'nin ikinci oturumunda, tam 4 saat süren uzun bir konuşma yaptı. Sonra yeni meclisin yapısını ve işleyişini belirleyen bir önerge sundu. Meclis bu önergeyi çoğunlukla kabul etti.
Kabul edilen önergeye göre;
1. Hükümet kurmak zorunludur.
2. Geçici olarak bir hükümet başkanı tanımak ya da bir padişah kaymakamı atamak caiz değildir.
3. Millet Meclisinde belirmiş olan milli iradeyi vatanın mukadderatına fiilen el koymuş tanımak esas ilkedir. BMM'nin üstünde bir kuvvet yoktur.
4. BMM, yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplar. Meclisten seçilecek bir heyet hükümet işlerini yürütür. Meclis başkanı, hükümetin de başkanıdır.
Mustafa Kemal bu durumda hem meclis başkanı hem de hükümet başkanı olarak eli çok güçlendi. Fakat, kendisini zor günlerde bekliyordu. Bir yandan iç isyanları bastırıyor, bir yanda da padişah ve emperyalis işgalcilerle uğraşıyordu. I İnönü, II İnönü Savaşları ülkenin kaderini değiştiren utkuyla çıkılan savaşlar olmuştu. Arkasından Sakarya Savaşı ve utkusu artık padişahla birlikte işgalcilere son darbenin vurulması fikrini ortaya koyuyordu. Mustafa Kemal, savuma savaşlarının bittiğini, saldırı ve yok etmeye göre hazırlanılması gerektiğine inanıyordu. Bu yönde hazırlıklara ve planlar yapmaya başladı.
26 Ağustos Başkumandalık Meydan Muharebesi’nin hazırlığı neredeyse bir yıl sürdü. 26 Ağustos günü başlayan bu savaş, 9 Eylül günü işgalcilerin İzmir’i terk etmesiyle son buldu. Savaş kazanılmış, ülke kurtulmuş şimdi sıra kuruluşa gelmişti.
Yeni bir devletin kuruluşu ”çoban ateşleriyle” başlamış, ”Başkumandanlık Muharebesi”yle doğmuştu. Bu savaş hem İstanbul’daki emperyalistlerin kuklası padişaha hem de işgalci emperyalistlere rağmen büyük bir özveriyle kazanılmış kutsal bir savaştır. Bir başka deyişle, ”Saray” kaybetti, Ankara’daki ”Millet Meclisi” kazandı.
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın 102.yılı kutlu olsun…
