İSVEÇ POSTASI
Kıbrıs nasıl kaybedildi?
Naim Babüroğlu
Kıbrıs, jeopolitik ve jeostratejik konumu nedeniyle, tarih boyunca büyük güçlerin ilgisini çeken bir ada olmuştur hep.
Kıbrıs, Doğu Akdeniz’in merkezinde yer alır.
Bu konum, Kıbrıs’ı Akdeniz’in doğusunda deniz ulaşım yollarının kontrolü ve güvenliği açısından kritik hale getirir.
Ayrıca, Doğu Akdeniz’de doğal gaz rezervlerinin keşfi, Kıbrıs’ın değerini daha da artırmıştır.
★★★
Kıbrıs, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki güvenliği için kilit konumdadır.
Türkiye için Kıbrıs, Doğu Akdeniz’de batmayan bir uçak gemisidir.
★★★
Ada, Ortadoğu’ya yönelik operasyonlarda, ileri karakol ve üs olarak kullanılabilecek kritik bir coğrafyadır.
Bu nedenle İngiltere’nin, adada iki askerî üssü (Akrotiri ve Dikelya) bulunur.
Bu üsler, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) topraklarının dışında sayılır ve İngiltere’ye ait egemen toprak olarak kabul edilir.
★★★
ABD, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası, GKRY’ye silah ambargosu uygular.
Yaptırım, 2020’de Trump döneminde kısmen; 2021’de tamamen kaldırılır.
Ve GKRY’nin silahlanmasının önü açılır.
★★★
GKRY, Fransa’yla 2017’de; ABD ile 2024’te askeri işbirliği anlaşmaları imzalar.
İsrail ve GKRY arasında, 2012’den itibaren savunma işbirliğini güçlendirmek için çeşitli anlaşmalar yürürlüğe girer.
★★★
Kıbrıs’a kalıcı konuşlanan ABD, adadaki İngiliz üssünü ve GKRY’nin limanlarını kullanmaktadır.
Fransa’nın ise, GKRY’de iki deniz üssünü ve bir hava üssünü kullanım hakkı bulunmaktadır.
★★★
İsrail yapımı hava savunma sistemi, 2024’ün sonunda GKRY’ye konuşlandırılır.
Ve bu hava savunma sistemi (Barak MX), meşhur demir kubbe sisteminden daha geniş menzilli bir savunma yeteneği sağlar.
Bu sistem, Türkiye ve KKTC’nin hava sahasını izleme kapasitesine sahiptir.
Ayrıca İsrail–GKRY arasında, ortak tatbikatlar da düzenlenmektedir.
★★★
Ve elbette...
İngiltere’nin, ABD’nin ve Fransa’nın GKRY’deki üsleri hem NATO hem de İsrail için stratejik önem taşır.
Ama, tümüyle Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Cumhuriyeti’nin (KKTC) ulusal güvenliğini tehdit eden konumdadır.
★★★
İşte...
Kıbrıs ve KKTC, Türkiye için bu kadar önemli...
★★★
Tarih bir aynadır...
Osmanlı Devleti, Kıbrıs’ı 1571’de Venedik’ten alır.
★★★
Yıl 1878...
II. Abdülhamit, 1 Temmuz 1878’de devletler hukukunda görülmemiş ilginç bir antlaşmayla Kıbrıs’ı İngiltere’ye “emaneten” terk eder.
İngiltere, Kıbrıs’a karşılık her yıl Osmanlı’ya 22 bin 936 kese altın ödeyecektir.
★★★
Böylece, 1571’de Venedik’ten alınan Kıbrıs, 307 yıl sonra 1878’de, savaşsız bir şekilde İngiltere’ye verilir.
Kıbrıs’taki Türkler, adayı terk etmek zorunda kalırlar.
Yerlerine Rumlar yerleşir.
Makalenin devamını okumak için linki tıklayınız:
