İSVEÇ POSTASI
Atatürk’ün mucizesidir Cumhuriyet
Naim Babüroğlu
Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da Samsun’da başlayan yolculuğu, 9 Eylül 1922’de İzmir’de zaferle sona erer.
Bu yolculukta, Mustafa Kemal tarihin akışını değiştirir.
Ve bu yolculukta kendi kaderini dokur.
O’nun zaferi, Türk Ulusu’nun ve bütün mazlum ülkelerin zaferi olur.
★★★
Erzurum Kongresi öncesi, 7-8 Temmuz 1919’da sabaha karşı, Mustafa Kemal’le Mazhar Müfit arasında şu konuşma geçti.
Mazhar Müfit’ten dinleyelim:
“Mazhar not defterin yanında mı?’
Defteri getirdiğimi görünce, sigarasını birkaç nefes üst üste çektikten sonra:
‘Amma, bu defterin bu yaprağını kimseye göstermeyeceksin. Sonuna kadar mahrem kalacak... Şartım bu’ dedi.
★★★
‘Pekâlâ, yaz!’
‘Zaferden sonra şekli hükûmet Cumhuriyet olacaktır.
Bu bir.
İki: Padişah ve hanedan hakkında zamanı gelince icap eden işlem yapılacaktır.
Üç: Tesettür kalkacaktır.
Dört: Fes kalkacak, medeni milletler gibi şapka giyilecektir.’
★★★
Bu anda gayri ihtiyari kalem elimden düştü. Yüzüne baktım.
‘Neden durakladın?’ deyince, ‘Darılma amma Paşam, sizin de hayalperest taraflarınız var’ dedim.
Gülerek: ‘Bunu zaman tayin eder. Sen yaz...’ dedi.
Yazmaya devam ettim:
‘Beş: Latin harfleri kabul edilecek.’
‘Paşam kâfi... Kâfi...’ dedim ve biraz da hayalle uğraşmaktan bıkmış bir insan edası ile:
‘Cumhuriyet ilanında başarılı olalım da üst tarafı yeter!’ diyerek, defterimi kapadım ve koltuğumun altına sıkıştırdım.”
★★★
Mustafa Kemal, Samsun’a çıktıktan bir ay sonra, 21/22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi’ni yayımladı.
“Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır” maddesi, aslında Cumhuriyet’in kendisiydi.
★★★
23 Temmuz-7 Ağustos 1919 Erzurum Kongresi’nde, “Milli kuvvetleri etkin ve milli iradeyi hâkim kılmak esastır” ifadesi ve ardından Sivas Kongre’sinde alınan kararlar Cumhuriyet’e gidişin göstergesiydi.
★★★
23 Nisan 1920’de kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), halkın egemenliğine dayanıyordu.
“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi kabul edilmişti.
Bu anlamda, aslında fiilen Cumhuriyet yönetimine geçilmişti.
Sadece, yönetim şekline adı konulacaktı.
★★★
İstiklal Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasının ardından, saltanat kaldırılmış, halifelik ağırlığını kaybetmişti.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin tapusu Lozan, 24 Temmuz 1923’te imzalanmıştı.
★★★
Lozan Antlaşması’ndan sonra, Mustafa Kemal Paşa, Hasan Rıza Soyak’a yazılı notlar verdi.
Temize çekmesini söyledi.
“Sadece sen ve ben bileceğiz” diye uyardı.
Soyak, notların 1921 Anayasası’nı değiştiren ve yönetim biçimini “Cumhuriyet” olarak öngören bir taslak olduğunu anlamıştı.
Makalenin devamını okumak için linki tıklayınız:
